ประธานาธิบดีโจ ไบเดน แห่งสหรัฐฯ ในวันจันทร์ (1 ส.ค.) บอกว่าเขาพร้อมแสวงหาข้อตกลงนิวเคลียร์ฉบับใหม่กับรัสเซีย และเรียกร้องมอสโกกระทำโดยสุจริต ตามที่ประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน แห่งรัสเซีย เคยบอกว่าจะไม่มีผู้ชนะในสงครามนิวเคลียร์
ผู้นำทั้ง 2 เผยแพร่ถ้อยแถลงเป็นลายลักษณ์อักษร ในระหว่างที่บรรดาผู้แทนทูตกำลังรวมตัวกันสำหรับการประชุมสหประชาชาติที่กินเวลาราวๆ 1 เดือน เพื่อทบทวนสนธิสัญญาไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ (NPT) ทั้งนี้มันเคยจะถูกหยิบยกมาพูดคุยในปี 2020 แต่ต้องเลื่อนออกไปสืบเนื่องจากการแพร่ระบาดของโรคระบาดใหญ่โควิด-19
“มันเกิดขึ้นในช่วงเวลาที่อันตรายจากนิวเคลียร์ไม่เคยเฉียดใกล้เช่นนี้มาก่อนเลยนับตั้งแต่ช่วงพีกสุดของสงครามเย็น” อันโตนิโอ กูเตอร์เรส เลขาธิการสหประชาชาติบอกกับที่ประชุม “มนุษย์โลกอยู่ห่างจากการถูกนิวเคลียร์ทำลายล้าง แค่การเข้าใจผิดและการคำนวณผิดพลาดเพียงหนึ่งก้าว”
ไม่กี่วันหลังจากรัสเซียเปิดฉากรุกรานยูเครนในวันที่ 24 กุมภาพันธ์ ประธานาธิบดีปูติน สั่งให้กองกำลังป้อมปรามของประเทศ ในนั้นรวมถึงหน่วยอาวุธนิวเคลียร์ ยกระดับเตรียมพร้อมขั้นสูงสุด อ้างถึงสิ่งที่เขาเรียกว่าเป็นถ้อยแถลงก้าวร้าวจากบรรดาผู้นำนาโต้และมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจที่ตะวันตกกำหนดเล่นงานมอสโก
แต่ในหนังสือที่ส่งถึงบรรดาผู้เข้าร่วมประชุมสนธิสัญญาไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ ปูตินเขียนว่า “ไม่อาจมีผู้ชนะในสงครามนิวเคลียร์และมันไม่ควรถูกปลดปล่อย และเรายืนหยัดเพื่อความเท่าเทียมและความมั่นคงที่ไม่อาจแบ่งแยกได้ สำหรับทุกชาติสมาชิกชองประชาคมนานาชาติ”
เดิมทีสนธิสัญญาควบคุมอาวุธอยู่ในขอบข่ายความเป็นไปได้อยู่ก่อนแล้ว แม้มีความเห็นต่างอย่างกว้างขวาง ในขณะที่ที่ประชุมของสหประชาชาติลากยาวมานานกว่า 5 เดือน หลังจากรัสเซียรุกรานยูเครน และเกิดความตึงเครียดระหว่างสหรัฐฯ กับจีนในประเด็นไต้หวัน เกาะปกครองตนเองที่ปักกิ่งอ้างเป็นส่วนหนึ่งของดินแดน
เมื่อปีที่แล้ว มอสโกและวอชิงตัน เห็นพ้องขยายกรอบเวลาสนธิสัญญา New START ซึ่งจำกัดจำนวนหัวรบนิวเคลียร์ทางยุทธศาสตร์ ทั้งแต่ละฝ่ายสามารถประจำการ และจำกัดจำนวนขีปนาวุธยิงจากภาคพื้นดินและเรือดำน้ำ รวมถึงปล่อยจากเครื่องบินทิ้งระเบิด ไปจนถึงปี 2026
“รัฐบาลของผมพร้อมเจรจาอย่างรวดเร็วในกรอบควบคุมอาวุธฉบับใหม่ เพื่อทดแทน New START ครั้งที่มันจะหมดอายุลงในปี 2026” ไบเดนกล่าว “แต่การเจรจาจำเป็นต้องมีพันธมิตรที่มีความตั้งใจและดำเนินการด้วยความสุจริตซื่อตรง” ผู้นำสหรัฐฯ ระบุ “รัสเซียควรแสดงออกว่าพวกเขาพร้อมกลับมาทำงานในด้านควบคุมอาวุธนิวเคลียร์กับสหรัฐฯ”
นอกจากนี้ ไบเดน ยังเรียกร้องให้จีน มีส่วนร่วมในการเจรจา ซึ่งจะลดความเสี่ยงคำนวณพลาด
แอนโทนี บลิงเคน รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ บอกกับที่ประชุมสหประชาชาติ ว่าวอชิงตันมุ่งมั่นเสาะหาแพกเกจลดความเสี่ยงอย่างครอบคลุม ในนั้นจะรวมถึงช่องทางการสื่อสารในบรรดาประเทศต่างๆ ที่มีอาวุธนิวเคลียร์ในครอบครอง “เราพร้อมสำหรับทุกงานร่วมกับพันธมิตรทุกชาติ ในนั้นรวมถึงจีนและอื่นๆ เพื่อลดความเสี่ยงและเพื่อพยายามรักษาเสถียรภาพทางยุทธศาสตร์” เขากล่าว
(ที่มา : รอยเตอร์)