เมื่อวันที่ 24 มี.ค. นายธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง โพสต์ข้อความในเฟซบุ๊ก Thirachai Phuvanatnaranubala – – ธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล เกี่ยวกับความขัดแย้งระหว่างรัสเซียกับยูเครนว่า
“ใครเคยบอกรัสเซีย:- แม้แต่นิ้วเดียว”
ปูติน อ้างว่า ตะวันตกเคยสัญญาไว้ว่า นาโตจะไม่ขยายไปทางทิศตะวันออก “แม้แต่นิ้วเดียว” แต่ภายหลังผิดสัญญา เป็นปัจจัยหลักประการหนึ่งที่นำไปสู่สงครามยูเครน
แต่มีหลายคนตั้งข้อสงสัยว่า ปูตินโกหกหรือเปล่า?
George Washington University แผนก National Security Archive เปิดให้ประชาชนเข้าดูเอกสารราชการสหรัฐฯที่ถูกยกเลิกชั้นความลับ (ยกเลิกเมื่อพ้นระยะเวลาตามที่กำหนด) ตั้งแต่วันที่ 12 ธันวาคม 2560 (2017)
เอกสารแสดงชัดเจนว่า เจ้าหน้าที่ระดับสูงของอเมริกาและประเทศตะวันตกอื่นๆ ร่วมกันเจรจาและให้คำมั่นสัญญาแก่นายมิคาอิล กอร์บาชอฟ (Mikhail Gorbachev) ประธานาธิบดีของรัสเซีย ขณะนั้น เรื่องการไม่ขยายขอบเขตของนาโต
บุคคลเหล่านั้น คือ Baker, Bush, Genscher, Kohl, Gates, Mitterrand, Thatcher, Hurd, Major และ Woerner
โดย นายเจมส์ เบเคอร์ รัฐมนตรีต่างประเทศและเสนาธิการทำเนียบขาวขณะนั้น เป็นผู้ที่กล่าว “… แม้แต่นิ้วเดียว not one inch …”
องค์กรที่นำเรื่องนี้มาเผยแพร่ในโซเชียล คือ The Transnational Foundation for Peace & Future Research (TFF) รูป 1 เป็นบทความสรุปเหตุการณ์การเจรจาระหว่างประเทศตะวันตกกับสหภาพโซเวียต ซึ่งเขียนโดย Svetlana Savranskaya กับ Tom Blanton เมื่อวันที่ 7 ม.ค. 2022 (รูป 2)
“And the last point. NATO is the mechanism for securing the U.S. presence in Europe. If NATO is liquidated, there will be no such mechanism in Europe. We understand that not only for the Soviet Union but for other European countries as well it is important to have guarantees that if the United States keeps its presence in Germany within the framework of NATO, not an inch of NATO’s present military jurisdiction will spread in an eastern direction.
We believe that consultations and discussions within the framework of the “two + four” mechanism should guarantee that Germany’s unification will not lead to NATO’s military organization spreading to the east.”
ฝ่ายเราเชื่อว่า ในกรอบของการหารือกลไก สอง-บวก-สี่ เพื่อรวมเยอรมันตะวันออก กับ เยอรมันตะวันตกนั้น นาโตจะไม่ขยายขอบเขตด้านการทหารไปทางทิศตะวันออก”
(สอง-บวก-สี่ หมายถึงสองฝั่งของเยอรมนีและสี่มหาอำนาจที่ครองพื้นที่)
สรุปแล้ว สิ่งที่ปูตินอ้างนั้น ตรงกับเอกสารประวัติศาสตร์
ทั้งนี้ นักวิเคราะห์บางคนอาจจะเห็นว่า การเจรจาความเมือง ย่อมต้องมีการโกหกหรือลวงให้หลงเชื่อ เป็นธรรมดา การที่รัสเซียไปเชื่อตะวันตกก็เป็นความโง่ของตนเอง จะพิจารณาแง่มุมนั้นก็ได้
และบ้างอาจจะถือว่า การขยายขอบเขตของนาโต้เป็นเรื่องประวัติศาสตร์ ผ่านไปแล้ว ไม่ควรรื้อฟื้น
แต่สำหรับผู้นำรัสเซียที่ศึกษาประวัติศาสตร์ และเห็นซีเลนสกีหาเสียงด้วยนโยบายสมัครเข้านาโต รูป 7 และชนะท่วมท้น บ่งชี้ถึงความเสี่ยงที่นาโตจะเข้ามาประชิดพรมแดนรัสเซีย ก็อาจจะรับไม่ได้
รูป 8 ซีเลนสกี กล่าวว่า ถ้าหากนาโตรับยูเครนเข้าเป็นสมาชิกเสียตั้งแต่แรก (ตามแนวทางที่เขาหาเสียง) สงครามยูเครนคงจะไม่เกิดขึ้น
ตรงนี้เขาอาจจะพูดถูก แต่การที่นาโตเข้าไปในยูเครน และประชิดถึงพรมแดนรัสเซีย เป็นแนวยาวหลายร้อยกิโลเมตร สงครามที่จะเกิดขึ้น อาจจะเป็น WW3 เสียมากกว่า
วันที่ 24 มีนาคม 2565
ธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล
Facebook Thirachai Phuvanatnaranubala
(เครดิตภาพตามแหล่งที่แสดงชื่อ)
หมายเหตุ : การกล่าวถึงชื่อบุคคลใดมิใช่เป็นการกล่าวหากระทำความผิด แต่เป็นเพื่อประกอบการบรรยายทางวิชาการเพื่อประโยชน์แก่ทางราชการในการรักษาประโยชน์ของประเทศชาติเป็นสำคัญ