พรรคไทยรักไทย ที่จดทะเบียนก่อตั้งเมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2541 เป็นพรรคการเมืองแรกที่ก่อตั้งขึ้นภายใต้ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 โดยมีผู้ร่วมก่อตั้ง 23 คน ได้รับชัยชนะขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี จนครบวาระ 4 ปี ถูกยุบพรรคเมื่อ 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2550 (8 ปี)
การยุบพรรค หรือถุกยุบพรรค เป็นไปตามกรอบของ พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2541 โดยเป็นปฏิปักษ์ต่อการปกครองในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นพระประมุข
พรรคไทยรักไทย เป็นพรรคการเมืองแรก ที่ผู้สมัครได้รับเลือกตั้ง เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร เกินกึ่งหนึ่งของจำนวน ส.ส.ทั้งหมด ในการเลือกตั้งทั่วไป พ.ศ. 2548 โดยได้รับการเลือกตั้งรวมพรรคร่วม ถึง 376 ที่นั่ง จากจำนวนที่นั่งในสภาผู้แทนราษฎร 500 ที่นั่ง เอาชนะพรรคคู่แข่งคือ พรรคประชาธิปัตย์ที่ได้เพียง 96 ที่นั่ง ทำให้เป็นพรรคการเมืองแรก ที่สามารถรวบรวมพรรคร่วม จัดตั้งรัฐบาลได้สำเร็จ
พรรคไทยรักไทย ถูกตุลาการรัฐธรรมนูญวินิจฉัยให้ยุบพรรค ด้วยมติเอกฉันท์ 9 ต่อ 0 เสียง เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2550 และ กรรมการบริหารพรรคไทยรักไทย ถูกวินิจฉัยเพิกถอนสิทธิ์ทางการเมือง เป็นเวลา 5 ปี ด้วยมติ 6 ต่อ 3 เสียง
หากไปตรวจสอบวันเดียวกัน แต่คนละปีพบอย่างชัดเจนว่า ตรงกับวันก่อตั้งพรรคไทยรักไทย ในการทลายคุกบัสตีย์ 14 กรกฎาคม ค.ศ. 1789 เริ่มต้นการปฏิวัติฝรั่งเศส (ฝรั่งเศส: Révolution française) ระหว่าง ค.ศ. 1789-1799 เป็นยุคสมัยแห่งกลียุค(upheaval) ทางสังคมและการเมืองที่เปลี่ยนถึงรากฐานในฝรั่งเศสซึ่งมีผลกระทบใหญ่หลวงต่อฝรั่งเศสและยุโรปที่เหลือ ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ที่ปกครองฝรั่งเศสมาหลายศตวรรษล่มสลายลงใน 3 ปี
สังคมฝรั่งเศสผ่านการปฏิรูปขนาดใหญ่ โดยเอกสิทธิ์ในระบบเจ้าขุนมูลนาย ของอภิชนและของนักบวชถูกกำจัดหมดสิ้นไปภายใต้การโจมตีอย่างต่อเนื่องจากกลุ่มการเมืองฝ่ายสาธารณรัฐมูลวิวัติ (radical republicanism) ฝูงชนบนท้องถนน และชาวนาในชนบท[1] แนวคิดดั้งเดิมที่เกี่ยวกับจารีตประเพณีและลำดับชั้นบังคับบัญชา
โดยเฉพาะอย่างยิ่งอำนาจและฐานันดรของพระมหากษัตริย์ อภิสิทธิชน และนักบวชในศาสนา ถูกโค่นล้มอย่างฉับพลัน การปฏิวัติฝรั่งเศสก่อให้เกิดผลกระทบอย่างลึกซึ้งต่อทิศทางของประวัติศาสตร์สมัยใหม่ นำไปสู่ความเสื่อมของระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ทั่วโลก นักประวัติศาสตร์ยอมรับกันโดยทั่วไปว่า การปฏิวัติฝรั่งเศส เป็นเหตุการณ์ที่สำคัญที่สุดเหตุการณ์หนึ่งในประวัติศาสตร์
ผลลัพธ์ของการปฏิวัติฝรั่งเศส ส่งผลให้มีการยุบเลิกพระมหากษัตริย์ในฝรั่งเศส การสถาปนาสาธารณรัฐประชาธิปไตยและฆราวาสนิยมซึ่งกลายเป็นอำนาจนิยมและเสรีนิยมมากขึ้น
การเปลี่ยนแปลงมูลวิวัติทางสังคมซึ่งอาศัยชาตินิยม ประชาธิปไตย และหลักความเป็น การเปลี่ยนแปลงการปกครองในฝรั่งเศส ทำให้เกิดสงครามยาวนานนับ 10 ปี ที่คนฝรั่งเศสรบกันเอง เพื่อแย่งชิงอำนาจกว่าจะสงบ
14 กรกฎาคม ที่ผู้ก่อตั้งพรรคมีเจตนารมณ์ ตั้งแต่เริ่มต้นในการจัดตั้งพรรคไทยรักไทย ให้ตรงกับวันปฏิวัติฝรั่งเศส ในการล้มล้างระบอบกษัตริย์ โดยมีอดีตผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ (ผกค.) และผู้ฝักไฝ่ในการต่อต้านสถาบันฯ เข้าร่วมสังกัดพรรคจำนวนมาก
แม้พรรคไทยรักไทยจะยุบไปแล้ว ก็ได้มีการจัดตั้งพรรคเครือข่ายที่ยึดเจตนารมณ์เดิม โดยใช้สัญลักษณ์การต่อสู้ทางการเมือง ตรงกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย คือสีแดง นั้นเอง
“ การเมืองคือสัญญาณ สัญญาณคือการเมือง “
ดร.เทอดศักดิ์ เจียมกิจวัฒนา
15 กรกฎาคม 2562
สำนักข่าววิหคนิวส์