ปิรามิดถือว่าเป็นศาสนสถานในรูปแบบหนึ่ง มักถูกสร้างขึ้นเพื่อเหตุผลในการบูชาเทพเจ้าและเพื่อเป็นศูนย์รวมจิตใจผู้คน รวมทั้งยังอาจใช้เพื่อเป็นสุสานกษัตริย์และคนชั้นสูงด้วย
โดยความสูงและความใหญ่โตเป็นเรื่องมีนัยสำคัญ ความสูงจะทำให้รู้สึกว่าสูงใกล้ชิดเทพเจ้า และสูงส่งและสูงเด่นเป็นสง่ากว่าบ้านมนุษย์ทั่วไป และต้องให้คนมองเห็นจากที่ไกล ถ้ามีปัญญาก็สร้างจากพื้นขึ้นไป หรือไม่อย่างนั้นก็ไปสร้างบนภูเขาที่สูงอยู่แล้ว
ส่วนความใหญ่โตก็เพิ่มความรู้สึกศักดิ์สิทธิ์ ขณะเดียวกันก็เพิ่มความยิ่งใหญ่และน่าเกรงขามของผู้สร้างแก่ประชาชนหรือคนชาติอื่น เป็นนัยแฝงทางการเมืองที่มีเป็นเรื่องปกติ
เป้าหมายของปิรามิดนอกจากจะใช้บูชาเทพ และเป็นศูนย์รวมจิตใจ แล้ว ก็ยังอาจใช้เพื่อเป็นที่ฝังศพของผู้ปกครองด้วย
ปิรามิดไม่ได้เป็นของคนในศาสนาเดียวและอารยธรรมเดียว แต่มีกระจัดกระจายในหลายศาสนาและหลายอารยธรรม
ภาพนี้เป็นปิรามิดแบบต่างๆ ในอารยธรรมต่างๆ ทั่วโลก จะเห็นว่า แม้แต่ในกัมพูชาซึ่งใกล้บ้านเราก็มีปิรามิด ซึ่งก็คือ พระปรางค์ ที่นครวัดนครธม อินโดนีเซียซึ่งมีเจดีย์บุโรพุทโธ ก็ถือเป็นปีรามิด
มีคำถามว่า ของไทยมีปิรามิดไหม?
ก็อยากให้ดูภาพจะเห็นสองภาพล่าง ตรงกลาง มีเจดีย์บุโรพุทโธ ที่อินโดนีเซีย และอีกอันหนึ่งคือ พระปรางค์ที่กัมพูชา ที่ถูกถือว่าเป็นปีรามิดชนิดหนึ่งด้วย
ฉะนั้นก็ถ้าถามว่าไทยมีปีรามิดไหม ผู้เขียนก็ขอบอกว่า มีและมีมากเลย ต่างกันไปบ้างก็ที่ขนาด รูปทรง หรือเรื่องราว เริ่มตั้งแต่
“พระปฐมเจดีย์”
“ภูเขาทอง”
“พระปรางค์วัดอรุณ”
“ปราสาทเขาพระวิหาร”
รวมทั้งเจดีย์ ปรางค์ สถูป ทั้งหลายทั้งใหญ่ทั้งเล็ก
ทั้งบนที่ราบและบนภูเขาทั้งหลาย
เรื่องราวความหมายรายละเอียดและรูปลักษณ์อาจต่างกันไปบ้างตามเรื่องราวของแต่ละศาสนาแต่แรงจูงใจเดียวกัน
Photo Cr. : Simon E. Davies
ขอบคุณที่มา: ศาสนวิทยา dr.Sinchai Chaojaroenrat
#Wanwilai วันวิไล รักการดี สำนักข่าว Vihoknew