จากกรณีทุ่งชมพูโมเดลที่อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่นที่มีเกษตรกรประมาณ 600 ครัวเรือนและที่อำเภอแวงน้อยจังหวัดเดียวกัน อีกประมาณ 100 ครัวเรือน ที่หันมาเจาะบ่อบาดาลน้ำตื้นและใช้โซล่าเซลล์ทำการเกษตร ผสมผสานแบบอินทรีย์ จนกระทั่งหลุดพ้นจากความยากจนได้สำเร็จ
คณะกรรมาธิการแก้จนและลดความเหลื่อมล้ำของวุฒิสภา ตระหนักดีว่ายังมีเกษตรกรอีกเป็นจำนวนมากที่น่าจะสนใจแก้จนด้วยวิธีเดียวกันกับพี่น้องเกษตรกรที่ทุ่งชมพู แต่อาจมีข้อจำกัดเรื่องเงินทุนที่จะใช้ลงทุนในระยะเริ่มต้นในการลงทุนจัดหาปัจจัยการผลิต
ด้วยเหตุนี้ในวันจันทร์ที่ 24 มกราคม 2565 นายสังศิต พิริยะรังสรรค์ ประธานคณะกรรมาธิการการแก้ปัญหาความยากจนและลดความเหลื่อมล้ำวุฒิสภา จึงได้เรียนเชิญผู้บริหารของธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธกส.) คือคุณพงษ์พันธ์ จงรักษ์ ผู้ช่วยผู้จัดการ ธกส. และคุณศักดา ศิริโรจน์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการฝ่ายสินเชื่อบุคคล ธกส. มาร่วมปรึกษาหารือกับคณะกรรมาธิการเพื่อที่จะผลักดันทุ่งชมพูโมเดลร่วมกัน
ผลการปรึกษาหารือระหว่างคณะกรรมาธิการกับ ธกส.ได้ข้อสรุปร่วมกันว่า ทั้งสองฝ่ายเห็นด้วยในหลักการที่จะสนับสนุนโครงการนี้เพื่อแก้จนให้แก่พี่น้องเกษตรกรโดยทั่วไป แต่ในระยะเริ่มต้นจะทำเป็นโครงการที่เน้นให้แก่กลุ่มเกษตรกรที่อยู่นอกเขตชลประทานและอยู่ในจังหวัดขอนแก่นก่อน
ข้อสรุปจากการหารือเบื้องต้นมีดังต่อไปนี้คือ
1. คณะกรรมาธิการและ ธกส. จะเป็น “เจ้าภาพร่วมกัน” ในการจัดทำโครงการพิเศษนี้ โดยคณะกรรมาธิการจะทำหน้าที่ให้ความรู้ และข้อแนะนำทางด้านวิชาการและเทคนิคต่างๆ ในเรื่องน้ำ ส่วน ธกส.จะรับผิดชอบงานด้านบริหารจัดการ อาทิเช่น การกำหนดอัตราดอกเบี้ย เมล็ดพันธุ์ การยกระดับคุณภาพของสินค้า การทำงานร่วมกับชาวบ้าน การส่งเสริมการตลาด และการเชื่อมโยงกับตลาด การสร้างธุรกิจใหม่ และอื่นๆ เพื่อให้เป็นธุรกิจ การเกษตรอย่างครบวงจร
2. หลักเกณฑ์ในการกู้เงินของเกษตรกรเป็นไปตามระเบียบของธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร
3.การส่งเสริม “ทุ่งชมพูโมเดล” จะทำเป็นโครงการพิเศษ เริ่มต้นที่ทุ่งชมพู อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่
4. หากมีอำเภออื่นและจังหวัดอื่นๆ ที่สนใจจะทำโครงการในลักษณะเดียวกันนี้ หรือในประเด็นอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกัน กรรมาธิการและ ธกส. จะหารือร่วมกันต่อไป
5. การร่วมมือกันนี้จะเป็นการส่งเสริมให้เกษตรกรสามารถเข้าถึงสินเชื่อทั้งในระดับที่เป็นระดับปัจเจกบุคคล ครัวเรือน กลุ่ม เครือข่าย วิสาหกิจชุมชนทั้งที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ
6. การร่วมมือกันระหว่างกรรมาธิการ กับ ธกส. จะเป็นการส่งเสริมเฉพาะการทำการเกษตรผสมผสานที่เป็นแบบอินทรีย์ การทำปศุสัตว์และประมง ทั้งนี้เพื่อประโยชน์สุขของตัวเกษตรกรและผู้บริโภคโดยตรง
7. สำหรับเกษตรกรที่ติดภาระหนี้อยู่กับธกส. หรือเป็นหนี้ที่ยังชำระไม่หมด ธกส. ยินดีที่จะมีการปรับโครงสร้างหนี้ให้ใหม่ หรือทำการรีไฟแนนซ์ (ให้กู้ยืมเงินก้อนใหม่เพื่อใช้ทำเกษตรอินทรีย์แบบผสมผสานตามที่กำหนดไว้ในโครงการนี้) ทั้งนี้ให้เป็นไปตามระเบียบและหลักเกณฑ์ของธกส.
8. ธกส. ยินดีให้ความร่วมมือกับคณะกรรมาธิการในการเข้าไปส่งเสริมการทำการเกษตร ปศุสัตว์ และประมงในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ เพราะเป็นนโยบายสำคัญของ ธกส. อยู่แล้ว
9. ที่ผ่านมา ธกส. ได้ส่งเสริมให้มีการสร้างฝายมีชีวิตจากไม้ไผ่ในระหว่างปี 2561-2563 เป็นจำนวน 465 ฝายแล้ว แต่ ธกส.พบว่าฝายไม้ไผ่มีฐานที่ไม่คงทนและไม่ประสบผลสำเร็จตามเจตนารมย์ของ ธกส. ดังนั้น ธกส. จึงมีความสนใจที่จะขอไปศึกษาวิธีการทำฝายแกนซอยซิเมนต์ที่จังหวัดแพร่หรือในจังหวัดที่มีการทำฝายในลักษณะนี้ เช่นที่จังหวัดขอนแก่น เป็นต้น กรรมาธิการให้การตอบรับด้วยความยินดีเป็นอย่างยิ่ง และยินดีให้ความร่วมมือและให้การสนับสนุนแก่ ธกส. ในเรื่องนี้อย่างเต็มที่
10. กรรมาธิการมีความสนใจที่จะเข้าไปขอสังเกตการณ์ในโครงการที่ ธกส. ทำร่วมกับกรมทรัพยากรน้ำบาดาล ในการส่งเสริมกลุ่มวิสาหกิจผู้ใช้น้ำที่ในขณะนี้มีอยู่ 12,076 บ่อ ซึ่งกลุ่มเหล่านี้ได้ใช้ประโยชน์จากน้ำบาดาลที่ขุดขึ้นมาและวางรูปแบบเป็นถังขนาดใหญ่บนพื้นดินโดยมีระบบกระจายน้ำด้วยการใช้โซล่าเซลล์ ซึ่งทาง ธกส. ยินดีเช่นเดียวกัน
11. ในการจัดสัมมนาทางวิชาการเรื่องทุ่งชมพูโมเดลที่จังหวัดขอนแก่นในวันที่ 24-25 กุมภาพันธ์ ศกนี้ คณะกรรมาธิการได้เรียนเชิญให้ทาง ธกส. เข้าร่วมในงานนี้ด้วย ซึ่ง ธกส. ตอบรับที่จะเข้าร่วมงานนี้
12. คณะกรรมาธิการจะเรียนเชิญผู้แทนของ ธกส. ให้ไปดูงานที่ทุ่งชมพูและศึกษา กระบวนการทำฝายแกนซอยซิเมนต์ที่จังหวัดขอนแก่นใน วันที่ 1 กุมภาพันธ์ ศกนี้
13. ท่านปานเทพ กล้าณรงค์ราญ รองประธานคณะกรรมาธิการฯ และประธานคณะอนุกรรมาธิการการแก้ปัญหาความยากจนและลดความเหลื่อมล้ำด้านทรัพยากรน้ำและที่ดิน รับจะเป็นผู้ยกร่าง “ปฏิญญาทุ่งชมพูโมเดล” ที่จะให้ผู้เข้าร่วมสัมมนาทุกท่านได้ร่วมกันพิจารณาเพื่อจะประกาศปฏิญญาฉบับนี้ ร่วมกันในระหว่างวันที่ 24-25 กุมภาพันธ์ ศกนี้ที่จังหวัดขอนแก่น
14. ความร่วมมือระหว่างคณะกรรมาธิการกับธกส. เป็นการ ร่วมกันปรึกษาหารือ ( cooperative consultation) มิใช่เป็นข้อตกลง หรือเป็นบันทึก ความเข้าใจร่วมกันแต่อย่างใด การร่วมมือกันนี้มิได้มีข้อผูกมัดใดๆ แก่กัน ทั้งสองฝ่ายเห็นร่วมกันว่าไม่มีความจำเป็นต้องบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษรแต่อย่างใด
15. บันทึกฉบับนี้เป็นเพียงบันทึกช่วยความจำส่วนตัวของผมเอง มิใช่หรือมิได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับบันทึกการประชุมของคณะกรรมาธิการแก้ปัญหาความยากจนและลดความเหลื่อมล้ำ วุฒิสภา
สวัสดีครับ… จากผมเอง
สังศิต พิริยะรังสรรค์
ประธานคณะกรรมาธิการการแก้ปัญหาความยากจนและลดความเหลื่อมล้ำ วุฒิสภา
25 กุมภาพันธ์ 2565